بازنمایی سبک زندگی در شبکه های ماهواره ای فارسی زبان: مطالعه موردی مجموعه تلویزیونی شمیم عشق پخش شده از شبکه جم

چکیده: تغییرات شتابان سبک زندگی در جوامعی مثل ایران در چند دهه اخیر امری است که اثبات آن، دلایل فراوانی نمی طلبد. کافی است نگاهی به عکس های قدیمی آلبوم خانوادگی یا فیلم های تلویزیونی یکی دو دهه قبل بیاندازیم تا متوجه سرعت تغییرات شویم. بی شک ظهور فناوری های ارتباطی جدید نظیر اینترنت و تلویزیون های ماهواره ای اگر نه عامل پیدایش، که قطعا عامل شتاب این تغییرات بوده اند. پژوهش حاضر به منظور بررسی پیام های ارسالی به مخاطبان در قالب یکی از مجموعه های تلویزیونی پر مخاطب شبکه های ماهواره ای فارسی زبان انجام شد. روش پژوهش، تحلیل گفتمان و جامعه مورد بررسی در پژوهش، مجموعه تلویزیونی شمیم عشق بود. یافته های حاصل از تحلیل گفتمان 15 قسمت این مجموعه تلویزیونی نشان داد آنچه در قالب پیام های سبک زندگی به مخاطب بازنمایانده شده بیش از اینکه از زمینه ها و خاستگاه های فرهنگی شرقی برخوردار و با فرهنگ بومی مخاطب ایرانی یعنی فرهنگ ایرانی – اسلامی مطابق باشد، برخاسته از سبک زندگی غربی و نامتجانس با فرهنگی است که اکثریت ایرانی ها با آن رشد و نمو کرده اند. با توجه به فعالیت گسترده شبکه های ماهواره ای فارسی زبان و اقبال مردم بدان ها، به برنامه سازان، سیاست گذاران و دست اندرکاران فرهنگ کشور پیشنهاداتی داده شده تا با پیاده سازی آنها، بخشی از مخاطرات ناشی از برنامه های ماهواره ای خنثی گردد. با توجه به ویژگیهای خاص پیام های ارسالی در سریال مورد تحقیق و سریال های مشابه که عمدتا به مدتی طولانی مخاطب را اسیر و درگیر خود می سازند برای تغییر در سبک زندگی مخاطبان، در صورتی که دست اندرکاران فرهنگی کشور و از جمله رسانه های وابسته به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، اقدام ایجابی عاجلی برای مبارزه با تاثیرات سوء برنامه های ماهواره ای نکنند، عواقب فرهنگی و سیاسی – امنیتی وخیمی در انتظار جامعه ایران خواهد بود.